Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Hanehalkı bütçe araştırmasına göre, 2016 yılında Türkiye genelinde tüketim amaçlı yapılan harcamalar içinde en yüksek payı %25,2 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sıradaki yerini koruyan gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı bir önceki yıla göre geriledi. Lokanta ve otel grubunun, harcamalardaki payı ise değişmedi.
2016 yılında tüketim harcamalarında grupların payındaki değişimler dikkat çekti. Geçen yıl, bir önceki yıla göre konut ve kira harcamalarının toplam harcamalardaki payı 0,8 puanlık düşüşle %26’dan %25,2’ye, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı 0,7 puanlık düşüşle %20,2’den %19,5’e geriledi. Eğlence ve kültür harcamalarının payı %2,9’dan %2,8’e, çeşitli mal ve hizmet harcamalarının payı ise %4,3’den %4,2’ye düştü.
2016’da toplam harcamalar içindeki payı en fazla artan grup ulaştırma oldu. Ulaştırma harcamalarının payı bir önceki yıla göre 1,2 puanlık artışla %17’den %18,2’ye yükselirken, alkollü içecekler, sigara ve tütün grubunun payı %4,2’den %4,4’e, mobilya ve ev eşyalarının payı, %6,1’den %6,3’e; eğitim hizmetlerinin payı ise %2,2’den %2,3’e çıktı.
Giyim ve ayakkabı (%5,2), sağlık (%2), haberleşme (%3,7) ile lokanta ve otel (%6,4) harcamalarının payı ise 2016 yılında da değişmedi.
Fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2015 yılında 1.455 TL iken 2016 yılında 1.642 TL olarak tahmin edildi. 2015 yılında 615 TL olan hanehalkı başına aylık ortalama gıda ve alkolsüz içecek harcaması geçen yıl 665 TL’ye yükselirken, fert başına gıda ve alkolsüz içecek harcaması da 294 TL’den 320 TL’ye yükseldi.
Harcama türlerine göre hanehalkı tüketim harcamalarının dağılımı, 2015, 2016
Düşük gelirliler gıdaya daha fazla pay ayırıyor
Gelire göre sıralı %20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; en düşük gelir grubu olan birinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları, konut ve kira harcamalarına %32, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %28,9, ulaştırma harcamalarına %8,9 ve mobilya ve ev eşya harcamalarına %5,6 pay ayırdı.
En yüksek gelir grubu olan beşinci %20’lik grupta yer alan hanehalkları ise ulaştırma harcamalarına %22,8, konut ve kira harcamalarına %21,7, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %14,2 ve lokanta ve otel harcamalarına %7,6 pay ayırdı.
Gelire göre sıralı %20’lik gruplarda tüketim harcamalarının dağılımı, 2015, 2016
Kaynak: ETÜDER
