2017 yılı birinci üç aylık dönem (Ocak-Şubat-Mart) sonu itibarıyla Türkiye elektronik haberleşme pazarında yaşanan gelişmeler aşağıda özetlenmektedir.1
Genel Pazar Verileri
- 9 Mayıs 2017 itibarıyla elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmeci sayısı 446 olup bu işletmecilere verilen yetkilendirme sayısı 785’tir.
- 2017 yılı birinci üç aylık dönemde Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin net satış gelirleri toplamı yaklaşık 9,3 milyar ₺ olarak gerçekleşmiştir.
- Diğer işletmecilerin net satış gelirleri 2017 yılı birinci çeyrekte yaklaşık 2,71 milyar ₺ olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılı birinci çeyrekte Türk Telekom ve mobil işletmecilerin toplam yatırım miktarı yaklaşık 736 milyon ₺ olarak gerçekleşmiştir.
- Diğer işletmeciler tarafından 2017 yılı birinci çeyreğinde yaklaşık 384 milyon ₺ yatırım gerçekleştirilmiştir.
- 2017 yılı birinci çeyrekte toplam mobil trafik miktarı 59,92 milyar dakika olurken sabit trafik miktarı ise yaklaşık 2,1 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki üç aylık döneme göre mobil trafik miktarı %2,3, sabit trafik miktarı ise %6,9 oranında azalmıştır. Trafiğin büyük bir kısmını (%92,5) mobilden mobile giden trafik oluşturmaktadır.
- 2017 yılı birinci çeyreğinde tüketicilerden Kuruma toplam 50.499 şikâyetin geldiği ve bu şikâyetlerin yaklaşık %52,4’ünün mobil hizmetler ile ilgili olduğu görülmektedir. Milyon abone başına tüketici şikâyeti sayısı incelendiğinde ise ilk üç sırada internet servis sağlayıcılığı hizmeti, sabit telefon hizmeti ve mobil hizmetlere yönelik şikâyetler yer almaktadır.
Sabit Pazar
- 2017 yılı birinci çeyrek sonu itibarıyla 11.009.614 sabit telefon abonesi bulunan Türkiye’de, penetrasyon oranı bir önceki çeyreğe göre 0,1 puan azalarak yaklaşık %13,8 seviyesine düşmüştür.
- 2017 yılının birinci çeyreği itibarıyla taşıyıcı seçimi/önseçimi bilgilerine bakıldığında, taşıyıcı ön seçimi kullanıcı sayısı 207.232 ve arama bazında taşıyıcı seçimi kullanıcı sayısı ise 44.199 olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılının birinci çeyreğinde PSTN gelirleri toplam gelirin %25,8’ini teşkil ederken erişim gelirleri toplam gelirin %58’ini oluşturmuştur.
- 2017 yılı birinci üç aylık dönem itibarıyla Türk Telekom’un sabit telefon gelirleri yaklaşık 713 milyon ₺ olarak gerçekleşerek bir önceki senenin aynı dönemine göre %5,1 oranında, bir önceki üç aylık döneme göre ise %1,6 oranında düşüş kaydetmiştir.
- Yaklaşık 3,3 milyon abone, sabit telefon hizmetlerinde alternatif işletmecilerden hizmet almakta olup bu işletmecilerin üç aylık dönem için tüm STH hizmetlerinden elde ettikleri gelirler 355 milyon ₺ civarında gerçekleşmiştir.
- Türk Telekom’un trafik dağılımı incelendiğinde; bir önceki yılın aynı döneminde %61,8 olan şebeke içi trafiğin toplam trafik içindeki payının 2017 yılı birinci üç aylık döneminde %58,4 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bununla birlikte bir önceki yılın aynı döneminde toplam trafiğin %30,5’ini oluşturan mobile doğru trafik oranı artarak 2017 yılının birinci çeyreğinde toplam trafiğin %33,1’ine ulaşmıştır.
- 2016 yılının birinci çeyreğinde yaklaşık 1,6 milyar dakika olan Türk Telekom’un ses trafiği, %15,9 oranında azalışla 2017 yılının birinci çeyreğinde yaklaşık 1,4 milyar dakika olmuştur.
- Şehir içi trafikte STH işletmecilerinin payı %15,2 ve Türk Telekom’un payı ise %84,8 olarak gerçekleşmiştir.
- Şehirlerarası arama trafik miktarında STH işletmecilerinin pazar payı %30,9 ve Türk Telekom’un pazar payı ise %69,1 olarak gerçekleşmiştir.
- Mobile doğru çağrı trafiğinde STH işletmecilerinin payı %46,6 olarak gerçekleşirken Türk Telekom’un payı %53,4 olarak gerçekleşmiştir.
- Yurtdışına doğru çağrı trafiğinde Türk Telekom’un payı %47,2 olarak gerçekleşirken STH işletmecilerinin payı %52,8 olarak gerçekleşmiştir.
- Sabit şebekede sonlandırılan uluslararası çağrı trafiğinde Türk Telekom’un payı %19,2 olarak gerçekleşirken STH işletmecilerinin payı %80,8 olarak gerçekleşmiştir.
- Mobil şebekelerde sonlandırılan uluslararası çağrı trafiğinde STH işletmecilerinin payı %80,7 olarak gerçekleşirken Türk Telekom’un payı %19,3 olarak gerçekleşmiştir.
- Sabit şebekede başlatılan toplam trafikte STH işletmecilerinin payı %34,1 olarak gerçekleşirken Türk Telekom’un payı %65,9 olarak gerçekleşmiştir.
- Türk Telekom şebekesinden en çok aranan kısa numara 182 (Hastane Randevu) olmuştur.
- 2017 yılı birinci çeyrekte de sabit şebekeden en fazla trafik gönderilen ve alınan ülke Almanya’dır.
- 2017 yılı birinci üç aylık döneminde 124 dakika olarak gerçekleşen sabit MoU, bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,2 azalırken, bir önceki döneme göre ise %5,8 oranında azalmıştır.
- 2017 yılı birinci çeyreğinde Türk Telekom’un abone başına aylık geliri 24,49 ₺ olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılı birinci üç aylık dönemde 143 milyon ₺ olarak gerçekleşen sabit yatırım miktarı, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %138,3 artmış, bir önceki üç aylık döneme göre ise %82,3 oranında azalmıştır.
İnternet ve Genişbant
- 2008 yılında 6 milyon civarında olan genişbant internet abonesi, 2017 yılı birinci çeyrek sonu itibarıyla 64,3 milyona yaklaşmıştır.
- 2017 yılı birinci çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre yaklaşık %3,3 artış gerçekleşmiş olup mobil, kablo ve fiber internet abone sayısının artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etmiştir. Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise %24,3 olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılı birinci çeyrekte xDSL abone sayısı 8 milyona yaklaşmış, fiber abone sayısı ise 2 milyonu aşmıştır.
- Kablo internet abone sayısı önceki üç aylık döneme göre %4,8 oranında artarak 772.325’e çıkmıştır.
- 2017 yılı birinci çeyrekte internet servis sağlayıcılığına ilişkin toplam gelir 1,7 milyar ₺ seviyesine yaklaşmıştır.
- 2017 yılı birinci çeyrekte sabit genişbant internet abonelerinin aylık ortalama kullanımı 72,9 GB seviyesinde, mobil genişbant internet abonelerinin aylık ortalama kullanımı ise 2,5 GB seviyesinde gerçekleşirken, cihazı ve SIM kartı 4.5G hizmetine uygun olan 4.5G abonelerinin data kullanımı ise 5,5 GByte olarak gerçekleşmiştir.
- Türkiye’deki sabit genişbant abonelerinin %71’inin 10-30 Mbit/sn hızda bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri görülmektedir.
- Mobil bilgisayardan internet abonelerinin kullanım miktarına bakıldığında aylık 100 MB üzeri kullanımı olan abonelerin oranının %74,6 olduğu anlaşılmaktadır. En az kullanımı gösteren 0-50 MB aralığında ise abonelerin yaklaşık %22,5’i bulunmaktadır. Mobil cepten internet abonelerinden aylık 100 MB üzeri kullanımı olan abonelerin oranı ise %73,9’dır.
- 2017 yılı birinci çeyrek döneminde hizmet kalitesi bildirimleri kapsamında 5 ilimizde yapılan ölçümlere göre;
- Bu illerdeki mobil veri indirme hızında ilk üç ilimiz olan Bursa, Samsun, Erzurum’da mobil veri indirme hızı sırasıyla 7,4 Mbps, 7,4 Mbps ve 7,1 Mbps; mobil veri gönderme hızı ise 1,8 Mbps, 1,5 Mbps ve 1,8 Mbps;
- Diğerillerdemobilveriindirmehızıolarak5,7Mbps,mobilverigönderme hızı olarak ise 1,5 Mbps ilâ 1,6 Mbps arasında değişen değerler ölçülmüştür.
- Alternatif işletmecilerin xDSL teknolojisi ile sundukları hizmetin sabit genişbant pazarındaki payı 2017 yılı birinci çeyrek itibarıyla %18,8 olarak gerçekleşirken bu dönemde TTNet’in sabit genişbant pazarındaki xDSL payı gerilemeye devam ederek %54,7 seviyesine inmiştir. Ayrıca toplam sabit genişbant pazarında kablo internet hizmeti sunan işletmecinin pazar payı %7,1 olurken fiberin pazar payı %18,5 olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanında 8 milyona yaklaşan xDSL abonelerinde alternatif işletmecilerin payı %25,6 seviyesinde gerçekleşmiştir.
- Türkiye’de nüfusa göre sabit genişbant penetrasyon oranı %13,6 iken OECD geneli penetrasyon oranı %29,8’dir. Mobil genişbant penetrasyon oranı Türkiye’de %67 iken OECD geneli için bu oran %95,1’dir.
- 2017 yılı birinci çeyrek itibarıyla “Nic.tr” kayıtlarında 386.254 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının %79,9’u “com.tr”, %5,3’ü “gen.tr”, %3,5’i “gov.tr”, %2,6’sı ise “web.tr” uzantısına sahiptir.
- 2017 yılı birinci çeyrek itibarıyla toplam 6 (altı) adet yetkilendirilmiş elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı bulunmakta olup bu işletmeciler tarafından Mart 2017 sonu itibarıyla 2.379.490 elektronik imza ve 450.038 mobil imza olmak üzere toplam 2.829.528 elektronik sertifika oluşturulmuştur.
Mobil Pazar
- Mart 2017 sonu itibarı ile Türkiye’de yaklaşık %94,9 penetrasyon oranına karşılık gelen, Makineler arası iletişim (M2M) aboneleri dâhil, toplam 75.724.413 mobil abone bulunmaktadır. Makineler arası iletişim (M2M) ve 0-9 yaş nüfus hariç olmak üzere mobil penetrasyon oranı %107 olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılı birinci çeyrekte 3G abone sayısı 15.373.396’ya düşerken 4.5G abone sayısı 56.414.682’ye ulaşmıştır. 3G ve 4.5G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant abone sayısı 53.452.446’ya, yükselmiştir. 2017 yılı birinci çeyrekte toplam mobil internet kullanım miktarı ise 383.471 TByte olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılı birinci çeyrek itibarıyla M2M abone sayısı 4,1 milyona ulaşmıştır.
- 2017 yılı birinci çeyrek itibarıyla ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı 24.921.917, faturalı mobil genişbant abone sayısı ise 28.530.529 olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılı birinci üç aylık döneme bakıldığında mobil abonelerin %47,9’unu ön ödemeli abonelerin oluşturduğu, son bir yıl içerisinde faturalı abonelerin oranının %49’dan %52,1’e çıktığı görülmektedir.
- 2017 yılı birinci üç aylık dönemde mobil numara taşıma sayısı bir önceki üç aylık döneme göre %18,72 oranında artmış ve 2.783.905 olarak gerçekleşmiştir. 9 Mayıs 2017 tarihi itibariyle toplam 103.910.347 mobil numara taşıma işlemi gerçekleştirilmiştir.
- 2017 yılı birinci üç aylık dönem itibarıyla abone sayısına göre Turkcell’in %44,1, Vodafone’un %31,2, Avea’nın ise %24,7’lik pazar payına sahip olduğu görülmektedir.
- 2017 yılı birinci çeyreği itibariyle Avea abonelerinin %53,4’ünün, Turkcell abonelerinin %52,9’unun, Vodafone abonelerinin ise %49,9’unun faturalı abonelerden oluştuğu görülmektedir.
- Toplam mobil abonelerin yaklaşık %89,1’i bireysel, %10,9’u ise kurumsal abonelerden oluşmaktadır.
- 2017 yılı birinci çeyrekte toplam mobil trafik hacmi 59,9 milyar dakika olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı birinci üç aylık dönemi trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin %2,3 oranında azaldığı, geçen senenin aynı dönemi ile kıyaslandığında ise %5,6 oranında arttığı görülmektedir. İşletmeci bazında incelendiğinde ise bir önceki döneme göre Turkcell’in trafiğinin %2,1 oranında, Vodafone’un trafiğinin %2,3 oranında, Avea’nın trafiğinin ise %2,5 oranında azaldığı görülmektedir.
- 2017 yılı birinci çeyrekte de mobil şebekelerden toplamda en fazla trafik gönderilen ve en fazla trafik alınan ülke Almanya’dır.
- Avea, Vodafone ve Turkcell hatlarından en çok aranan kısa numara 182 (Hastane Randevu)’dur.
- 2017 yılı birinci üç aylık dönemde SMS sayısı yaklaşık 22.049 milyon, MMS sayısı ise yaklaşık 15,6 milyon civarında gerçekleşmiştir.
- Avea’nın SMS sayısı %6,6 oranında, MMS sayısı %12,3 oranında; Vodafone’un SMS sayısı %7,2 oranında, MMS sayısı %66,2 oranında; Turkcell’in SMS sayısı %5,9 oranında; MMS sayısı ise %9,9 oranında azalmıştır.
- 2017 yılı birinci çeyrek dönem itibarıyla gelire göre pazar payları incelendiğinde Turkcell’in pazar payının %41,3, Vodafone’un pazar payının %36,1 ve Avea’nın pazar payının ise %22,6 seviyelerinde olduğu görülmektedir.
- 2017 yılı birinci çeyrekte gelire göre pazar payları bir önceki dönem ile kıyaslandığında Vodafone’un pazar payının yaklaşık 1 puan azaldığı, Avea’nın pazar payının 0,6 puan, Turkcell’in pazar payının ise 0,4 puan arttığı görülmektedir.
- 2017 yılı birinci çeyrek dönem itibarıyla abonelerden elde edilen gelire göre Turkcell’in pazar payının %45,3, Vodafone ve Avea’nın pazar paylarının ise sırasıyla %30,8 ve %23,9 seviyelerinde olduğu görülmektedir.
- Konuşma gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %12,9’unu, Vodafone’un gelirlerinin %33,2’sini ve Avea’nın gelirlerinin %39,3’ünü oluşturmaktadır. SMS ve MMS gelirleri Turkcell’in gelirlerinin %3’ünü, Vodafone’un gelirlerinin %8,5’ini ve Avea’nın gelirlerinin %6,9’unu oluşturmaktadır. Data gelirleri ise Turkcell’de %61, Vodafone’da %55 ve Avea’da %50’lik paya sahiptir.
- 2017 yılı birinci çeyrek itibarıyla Turkcell için abone başına aylık gelir 28,1 ₺, Vodafone için 27,1 ₺, Avea için ise 26,5 ₺’dir.
- Mart 2017 itibarıyla Turkcell’in MoU değeri 364 dakika, Vodafone’un 491 dakika ve Avea’nın ise 550 dakika olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılı birinci çeyreğinde 413 dakika olan ortalama aylık mobil kullanım süresi ile Türkiye, Raporda yer verilen Avrupa ülkelerine kıyasla en fazla mobil telefonla görüşme yapan ülke olmuştur.
Diğer Hizmetler
- 2017 yılı birinci çeyreği itibarıyla alternatif işletmecilerin toplam fiber uzunluğu 63.444 km’dir. Türk Telekom’un ise 234.176 km fiber altyapısı bulunmaktadır. Bunun yaklaşık 123.036 km’si omurga, kalan kısmı erişim amaçlı kullanılmaktadır.
- Alternatif altyapı işletmecilerinin 2017 yılı birinci çeyreğinde elde ettikleri toplam gelir yaklaşık 432,4 milyon ₺ seviyesindedir.
- Türksat’ın 2017 yılı birinci çeyreği itibarıyla toplam kablo TV abone sayısı 1.204.267 olup Teledünya markasıyla sunulan sayısal kablo TV abone sayısı 979.870 olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, kablo telefon hizmetinden yararlanan 207.856 Türksat abonesi bulunmaktadır.
- Uydu Haberleşme Hizmetleri konusunda yetkilendirilmiş işletmeciler 2017 yılı birinci çeyreği itibarı ile 10.803 aboneye hizmet sağlamaktadır. Bu hizmete ilişkin 2017 yılı birinci çeyreğinde toplam gelirler ise yaklaşık 111 milyon ₺ seviyesinde gerçekleşmiştir.
- Uydu Platform Hizmetinden “İmzalanan Abonelik Sözleşmesi ile Hizmet Alan Kullanıcı Sayısı” 2017 yılı birinci çeyreği itibarı ile toplam 3.965.055’tir. Bu hizmete ilişkin 2017 yılı birinci çeyreğinde toplam gelirler ise yaklaşık 49,6 milyon ₺ seviyesinde gerçekleşmiştir.
- GMPCS Mobil Telefon hizmetinde toplam abone sayısı 2017 yılı birinci çeyreği itibarı ile 6.740 olmuş, GMPCS hizmetlerine ilişkin gelir ise 3,1 milyon ₺ olarak gerçekleşmiştir.
- Rehberlik hizmeti kapsamında 2017 yılı birinci çeyreğinde toplam çağrı sayısı 4.302.401 olup toplam çağrı süresi 6.995.140 dakikadır. Bu dönemde 10.651.193 adet isim ile sorgulama, 2.022.339 adet de numara ile sorgulama gerçekleştirilmiştir. Yapılan sorgulamaların 9.009.772 adedinde bireysel numara ve 3.387.442 adedinde kurumsal numara sorgulanmıştır. Rehberlik hizmeti sunan işletmecilerin üç aylık gelirleri ise yaklaşık 15,5 milyon ₺ olarak gerçekleşmiştir.
- Ortak kullanımlı telsiz hizmeti sunan işletmecilerin toplam abone sayısı 2.847 ve kullanıcı sayısı 118.115 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı birinci çeyrekte bu hizmetlerden sağlanan gelir yaklaşık 10,4 milyon ₺ olarak gerçekleşmiştir